Uniwersytet Radomski im. Kazimierza Pułaskiego realizuje projekt pt.: The Protection of Cultural
Assets. Heritage, Identity, Future (Ochrona dóbr kultury. Dziedzictwo, tożsamość, przyszłość).
Nr umowy: WNM/SP/0109/2025/01
Wartość dofinansowania: 33600,
Całkowitą wartość zadania: 42000,
Czas trwania projektu: 15.12.2025r. – 14.06.2026r.
Kierownik projektu: dr Paweł Śwital
Monografia naukowa pt.: The Protection of Cultural Assets. Heritage, Identity, Future (Ochrona dóbr kultury. Dziedzictwo,
tożsamość, przyszłość) red. Wojciech Wojtyła, Paweł Śwital, Joanna Smarż, Adam Duszyk, która jest efektem pracy
zespołu specjalistów Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Radomskiego im. K. Pułaskiego. Autorzy reprezentują
środowiska akademickie z Polski i Ukrainy. Są wśród nich autorzy łączący pracę badawczo-dydaktyczną z praktyką
prawniczą, a także autorzy będący pracownikami publicznych instytucji kultury. Liczne perspektywy badań nad
zagadnieniem ochrony dóbr kultury pozwoliły na ukazanie podjętego w monografii problemu w różnorodnych kontekstach,
poszerzając zarazem perspektywę spojrzenia na wielorakie wyzwania i zagrożenia przed jakimi współcześnie stoją państwa
i narody zwłaszcza w Europie, w związku z zachodzącymi w niej procesami, takimi jak kryzys migracyjny czy wojna w
Ukrainie.
Ze względu na bogate spektrum podjętych przez Autorów zagadnień, całość monografii podzielono na pięć części. Chociaż
zakres podjętych zagadnień jest szeroki, zebrane teksty układają się w spójną całość.
Część pierwszą zatytułowaną Filozoficzne i aksjologiczne implikacje dziedzictwa kulturowego, otwiera artykuł Wojciecha
Wojtyły, zatytułowany: Kultura jako przestrzeń spełniania osoby ludzkiej i utrwalania wartości uniwersalnych. Jako
następne znajdują się artykuły Imeldy Chłodnej-Błach: Kultura wysoka w kontekście zachowania tożsamości narodowej
oraz Anny Spólnej: Espace Muséal Gombrowicz w Vence jako przykład nowoczesnej formuły utrwalenia i rozwoju
polskiego dziedzictwa narodowego na emigracji.
Część druga ukazuje Międzynarodowe konteksty ochrony dóbr kultury i dziedzictwa narodowego. Składają się na nią
artykuły Anny Dąbrowskiej oraz Tomasza Dąbrowskiego: Ochrona dóbr kultury w obliczu konfliktu zbrojnego na
Ukrainie – wybrane aspekty, Tetyany Karabin: Protection of Cultural Heritage Sites in Ukraine and Poland: A
Comparative Legal Analysis on the Example of Religious Buildings – Wooden Churches (Tserkvas) of the Carpathian
Region oraz Moniki Żuchowskiej-Grzywacz: Europejska Sieć Dziedzictwa Kulinarnego jako narzędzie wspierania
tożsamości regionalnej.
W części trzeciej zatytułowanej: Perspektywa krajowa prawnej ochrony zabytków i dziedzictwa kulturowego
przedstawiono studium pięciu autorów. Pierwszy z nich Kamila Zeidlera: Ocena po dwudziestu latach obowiązywania
polskiego prawa ochrony zabytków. Następnie teksty Heleny Kisilowskiej: Zadania i kompetencje samorządów
terytorialnych w ochronie nieruchomości zabytkowych w Polsce, Joanny Smarż: Prewencyjny charakter przepisów Prawa
budowlanego w zakresie ochrony zabytków nieruchomych, Małgorzaty Prackiej: Wywłaszczenie nieruchomości
zabytkowych jako przejaw realizacji konstytucyjnej zasady ochrony dziedzictwa narodowego, Emilii Gulińskiej: Prawna
ochrona eksponatów wypożyczonych z zagranicy, Piotra Krzyżanowskiego: Prawne uwarunkowania poszukiwania
zabytków archeologicznych, Agnieszki Łozińskiej-Piekarskiej: Prawnokarna ochrona zabytków w Polsce oraz Bartłomieja
Składanka: Karnoprawna ochrona zabytków w okresie rozbiorowym w Polsce – wybrane zagadnienia.
Część czwarta została poświęcona problemowi zachowania dziedzictwa kulturowego w społecznościach lokalnych.
Zawiera ona teksty Katarzyny Głąbickiej-Auleytner: Rola UNESCO w zachowaniu dziedzictwa kulturowego w
społecznościach lokalnych, Agaty Barczewskiej-Dziobek: Koła Gospodyń wiejskich jako zdecentralizowane podmioty
ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego oraz Mirosława Kopcia: Prawo do kultywowania zwyczajów.
Monografię zamyka część zatytułowana: Wyzwania w zakresie ochrony i wspierania dostępności do instytucji kultury.
Zamieszczone zostały w niej opracowania Dominiki Skoczylas: Digitalizacja dóbr kultury jako determinanta ochrony
dziedzictwa kulturowego. Cyfrowa dostępność wiedzy o zabytkach a cyberbezpieczeństwo, Pawła Świtala: Dostępność
instytucji kultury dla osób ze szczególnymi potrzebami, Mariusza Wieczorka: Specyfika zatrudniania pracowników w
podmiotach prowadzących działalność kulturalną oraz Piotra Kobylskiego: Finansowanie instytucji kultury w Polsce na
przykładzie wybranych zagadnień.
Autorzy powyższych tekstów podkreślają rolę i znaczenie szeregu dziedzin i faktów składających się na fenomen kultury, a
także na ich rolę w zachowaniu i kształtowaniu tożsamości poszczególnych narodów. W sposób szczególny zwracają oni
uwagę na humanistyczno-społeczną funkcję kultury, a także na związki kultury z takimi obszarami, jak prawo,
bezpieczeństwo i finanse publiczne.